अरे, मी तर माझा स्वभाव मापून घेत असे! मी अगास आश्रमाला जात असे. त्यावेळी मी कोट्रेक्टरचा व्यवसाय करत होतो. तेव्हा शंभर रुपयांची काही कमी नव्हती. पण त्यावेळी पैशांची फार किंमत होती. पैशांची तेव्हा कमी नव्हती, तरी पण मी जेव्हा अगास जायचो तेव्हा तेथे (धर्मादासाठी) रुपये देत असे. तेव्हा शंभर रुपयांची नोट काढून म्हणत असे की, 'घ्या, पंचवीस घ्या नी पंच्याहत्तर परत करा.' आता पंच्याहत्तर परत घेतले नसते तर चालले असते. पण मन कंजूस आणि भिकारी होते, म्हणून पंच्याहत्तर परत घेत होतो.
प्रश्नकर्ता: दादाजी, तेव्हा पण तुम्ही किती सूक्ष्मपणे बघत होतात ?
दादाश्री हो, पण मी काय सांगू इच्छितो की हा स्वभाव, प्रकृति स्वभाव जात नाही ना! तेव्हा मग मी शोध घेतला. तसे तर लोक मला म्हणत की, 'आपण फार नोबल (उदार) आहात.' मी म्हणालो, 'हे कसे नोबल?' इथे तर कंजूसी करतो. नंतर शोध घेतल्यावर मला कळले की जिथे माझी वाह-वाह करत, तिथे मी लाख रुपये खर्च करुन टाकत असे, नाहीतर एक रुपयाही देत नसे. हा स्वभाव बिलकुल कंजूस नव्हता, पण तिथे देऊ शकत नव्हती आणि वाह-वाह केली की सगळी कमाई लुटवून देत असे, कर्ज करून सुद्धा. आता ही वाह वाह किती दिवस? तिन दिवस. नंतर काहीच नाही. तीन दिवसापर्यंत ओरडतात जरा, नंतर बंद होऊन जाते.
बघा ना, मला आठवते, शर्भर दयायचे तिथे पंत्याहत्तर परत घेत होतो. मला आजही ते दिसते, अजूनही. ते ऑफिस दिसते. पण मी म्हणालो, 'असा ढंग !' लोकांचे किती मोठे मन असते. मी आपला ढंग समजून गेलो होतो. ढंग सर्व. तसे मनही मोठे होते. पण वाह-वाह, गुदगुल्या करणारा पाहिजे. गुदगुल्या केल्या की मग चालू.
प्रश्नकर्ता
: हा जिवाचा स्वभाव आहे ? दादाश्री : हो, ती प्रकृति, सगळी प्रकृति आहे.
आणि हे पक्के, ते वाणी बसले आहेत ना, ते पक्के. ते वाह-वाहीने ठगले जात नाही. ते तर विचार करतात की पुढे जमा होत आहे की मग इथल्या इथेच राहते ? आणि ते वाह-वाहवाले तर इथेच वापरुन टाकले, त्याचे फळ तर मी घेऊन टाकले, चव पण घेतली मी. आणि हे वाणी लोक तर वाह-वाह शोधत नाही, तिथे फळ शोधतात ते लोक. ओवरड्राफ्ट, फारच विचारशील आणि पक्के लोक ना! आमच्या एकापेक्षा जास्त विचारशील. आम्ही क्षत्रिय तर एक वार आणि दोन तुकडे करणारे. सर्व तीर्थंकर क्षत्रियच होते. साधु स्वतःच सांगतात की आम्ही तीर्थंकर होऊ शकत नाही. कारण आम्ही कितीतरी त्याग करुन साधु झालो पण तरी एखादी गिनी (सोन्याचे नाणे) आमच्याजवळ राहू देतो, कधी अडचण आली तर? ही त्यांची मूळ ग्रंथी आणि तुम्ही तर लगेच देऊन टाकता. प्रोमिस टू पे म्हणजे सगळे प्रोमिसच! दूसरे काही येतच नाही ना ! दूसरी समज नाही आत. थिंकर (विचारक) च नाही. पण त्यांची सुटका लवकर होते.
प्रश्नकर्ता: त्यांची सुटका लवकर होते ?
दादाश्री : हो, ते लोक मोक्षला जातात. केवळज्ञान होते. परंतु तीर्थंकर तर हे क्षित्रयच असतात. हे लोक सगळे कबुल करतात माझ्यासमोर, आम्ही क्षत्रिय म्हणवतो. आम्हाला असे येत नाही. फार गहन आहे ते. आणि ही तर विचारशील प्रजा. सगळेच समजून-उमजून, प्रत्येक गोष्टिचा विचार करुन काम करतात. आणि आम्हाला (क्षत्रियांना) जो पश्चाताप होतो त्याची सीमा नाही. त्यांना पश्चाताप कमी होतो.