वंदे भारत रेल्वेचे आकर्षण अनेकांना आहे. अनेक जण ही रेल्वे पाहण्यासाठी येत आहेत. अगदी विमानात मिळणाऱ्या सुविधा या रेल्वेत देण्यात आल्या आहेत. अन् कमी वेळेत अंतर गाठता येणार आहे.
भारतामध्ये सध्या १० वंदे भारत एक्सप्रेस धावत असून महाराष्ट्राला आतापर्यंत ४ वंदे भारत रेल्वे मिळाल्या आहेत.
महाराष्ट्रात सध्या दोन वंदे भारत ट्रेन सुरू आहेत. यामुळे आता देशातील वंदे भारत गाड्यांची संख्या १० वर पोहोचली आहे
• वंदे भारत एक्सप्रेस ट्रेन कोठे बनवली जाते?
भारतातील ही पहिली सेमीहायस्पीड स्वदेशी वंदे भारत ट्रेन चेन्नईच्या इंटिग्रेटेड कोच फॅक्टरी (ICF) मध्ये तयार केली जाते. तंत्रज्ञानापासून ते प्रवाशांच्या सोयीपर्यंत ही ट्रेन अनेक प्रकारे आंतरराष्ट्रीय मानकांशी स्पर्धा करते.
• वंदे भारत एक्सप्रेस कशी बनली
ICF महाव्यवस्थापक सुधांशू मणी यांनी सांगितले की, वंदे भारत ट्रेन ही आंतरराष्ट्रीय दर्जाला स्पर्श करते. आम्ही अशी ट्रेन बनवण्याबाबत खूप दिवसांपासून नियोजन करीत होतो. 2016 च्या अखेरीस ICF ने अशी एक ट्रेन बनवण्याची कल्पना मांडली. एप्रिल 2017 मध्ये आम्हाला अशा 2 गाड्या बनवण्याची परवानगी मिळाली आणि आम्ही हे करू शकलो याचा आम्हाला अभिमान आहे.
• वंदे भारत ट्रेन इंजिन कोचशिवाय कशी धावते
वंदे भारत एक्सप्रेस ट्रेन भारतातील पहिली वेगळे इंजिन नसलेली ट्रेन 180 किमीच्या सर्वाधिक वेगाने जाऊ शकते. वंदे भारत ट्रेनला एकूण 16 डबे आहेत. यात पहिल्या आणि शेवटच्या डब्यांमध्ये ड्रायव्हर टेलर कोच असतात, ज्यामध्ये 2 किंवा 2 पेक्षा जास्त लोको पायलट असतात. ही पूर्णपणे इलेक्ट्रिक ट्रेन असून ती चालवण्यासाठी लागणारी सिस्टीम आणि मोटर ट्रेनच्या 8 बोगींमध्येच बसवलेली असते. यासोबतच आवश्यक असलेले सर्व ट्रान्सफॉर्मर फक्त बोगींमध्येच बसवण्यात आले आहेत, जेणेकरून वेगळ्या लोकोमोटिव्हची गरज भासणार नाही.
वंदे भारत का विशेष
ट्रेनला ऑटोमॅटिक स्लिट दरवाजे बसवलेले आहेत आणि प्रत्येक फाटकाच्या बाहेर एक ऑटोमॅटिक फूट रेस्ट देखील आहे. जी स्टेशनवर आल्यावर बाहेर पडते.
वंदे भारत ट्रेनच्या सीट्स प्रवाशांच्या सोयीसाठी खाली बसलेल्या आहेत. त्याचबरोबर प्रत्येक सीटखाली चार्जिंग पॉइंटही देण्यात आले आहेत.
ट्रेनमध्ये प्रवाशांच्या मनोरंजनाचीही पूर्ण काळजी घेण्यात आली आहे. त्याच्या आत 32-इंच टीव्ही स्क्रीन देखील आहे.
वंदे भारत ट्रेनमध्ये प्रवाशांच्या सुरक्षेची पूर्ण काळजी घेण्यात आली आहे. यामध्ये त्यांना फायर सेन्सर, जीपीएस आणि कॅमेराची सुविधाही मिळते.
कोणत्याही अवांछित धोक्यापासून संरक्षण करण्यासाठी, वंदे भारत ट्रेनमध्ये रेल्वे सुरक्षा कवच नावाचे सुरक्षा वैशिष्ट्य देखील स्थापित केले गेले आहे, जे दुसर्‍या ट्रेनशी टक्कर होण्यापासून संरक्षण करते.
वंदे भारत ट्रेन एक्स्प्रेसचा कार्यरत वेग 160 किमी प्रतितास आहे. यात इंटेलिजेंट ब्रेकिंग सिस्टीम आहे, जी कमी वेळेत ट्रेन थांबवण्यास मदत करते.
दिव्यांग प्रवाशाची पूर्ण काळजी घेत आसन क्रमांकही सीटच्या हँडलवर ब्रेल लिपीत लिहिला आहे. त्याचबरोबर दिव्यांग फ्रेंडली बायो टॉयलेटही बसवण्यात आले आहेत.
देशात किती वंदे भारत एक्सप्रेस गाड्या धावत आहेत?
- नवी दिल्ली-वाराणसी वंदे भारत एक्सप्रेस
- नवी दिल्ली-वैष्णो देवी वंदे भारत एक्सप्रेस
- मुंबई-गांधीनगर वंदे भारत एक्सप्रेस
- दिल्ली-आता अंदौरा वंदे भारत एक्सप्रेस
- चेन्नई-म्हैसूर वंदे भारत एक्सप्रेस
- नागपूर-बिलासपूर वंदे भारत एक्सप्रेस
- हावडा-न्यू जलपाईगुडी वंदे भारत एक्सप्रेस
अधिक माहितीनुसार, यातील एक गाडी मुंबई ते अहमदाबाद आणि दुसरी नागपूर ते बिलासपूर अशी मार्गांवर धावणार आहे. यामुळे आता महाराष्ट्रातील वंदे भारत गाड्यांची संख्या चारवर पोहचणार आहे. खरंतर, देशाच्या अनेक राज्यांमध्ये अद्यापही वंदे भारत रेल्वे धावली नाही. यामध्ये बिहार, झारखंड, मध्य प्रदेश, उत्तराखंड, केरळ, राजस्थान, ओडिशा अशा राज्यांचा यामध्ये समावेश आहे. पंजाब आणि हरियाणामध्येही अद्याप वंदे भारत सुरू झाली नाही. अशा महाराष्ट्राला ही संधी मिळणं आनंदाची बाब आहे.
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी देशाच्या स्वातंत्र्याच्या अमृत महोत्सवानिमित्त रेल्वेच्या ७५ वंदे भारत एक्सप्रेस धावतील असं नियोजन आखलं आहे. या ट्रेनचा जास्तीत जास्त वेग हा २०० किमी असेल. यामध्ये स्वयंचलित दरवाजे, वातानुकूलित डबे आणि फिरत्या खुर्च्या अशा सुविधा देण्यात आल्यात आहेत. ही ट्रेन जीपीएस प्रणाली, सीसीटीव्ही कॅमेरे, बायो टॉयलेट अशा हायटेक तंत्रज्ञानाने सुसज्ज आहे. त्यामुळे वंदे भारतने प्रवास केल्या थकवा येणारच नाही. यामुळे या रेल्वेसाठी अनेक राज्यांमध्ये मागणी वाढली आहे.
• सध्या कुठे सुरू आहे वंदे भारत...
देशात सध्या ८ वंदे भारत एक्सप्रेस धावत असून यामध्ये पहिली वंदे भारत एक्सप्रेस फेब्रुवारी २०१९मध्ये नवी दिल्ली ते वाराणसी दरम्यान धावली. दुसरी रेल्वे दिल्ली ते माता वैष्णोदेवी कटराला धावली. यानंतर आताची वंदे एक्सप्रेस ही गेल्या वर्षी मुंबई ते अहमदाबाद धावली, चौथी वंदे भारत हिमाचल प्रदेश - दिल्ली ते उना दरम्यान धावली.
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते ११ नोव्हेंबर २०२२ रोजी पाचवी वंदे भारत धावली. ती म्हैसूर आणि चेन्नई दरम्यान धावली. सहावी महाराष्ट्रातील नागपूर ते छत्तीसगमधील बिलासपूर इथे धावली. सातवी हावडा ते न्यू जलपाईगुडी इथे धावली. आठवी वंदे भारत १५ जानेवारीला तेलंगणातील सिंकदराबाद इथून आंध्र प्रदेश ते विशाखापट्टणमला धावली.
• २०२५ पर्यंत कुठल्या राज्यांमध्ये धावणार
दरम्यान, रेल्वे विभागाकडून देण्यात आलेल्या माहितीनुसार, पुढील वंदे भारत हावडा-पाटणा आणि वाराणसी-हावडा दरम्यान धावू शकते. सगळ्यात महत्त्वाचं म्हणजे २०२५ मध्ये बिहारमध्ये विधानसभा निवडणुका होणार आहेत. त्यामुळे येणाऱ्या काळात अनेक वंदे भारत गाड्यांची घोषणा होऊ शकते. यामध्ये असं बोललं जात आहे की, बिहार व्यतिरिक्त झारखंड, राजस्थान, उत्तराखंड, केरळ, मध्य प्रदेश आणि ओडिशा या राज्यांमध्ये पुढे वंदे भारत धावण्याची शक्यता आहे.
• काय आहेत सुविधा
1.या ट्रेनमध्ये प्रत्येक सीटसाठी स्वतंत्र मोबाईल चार्जिंगची सुविधा
2.जेवण किंवा नाश्ता करण्यासाठी फोल्डेबल कॉम्पॅक्ट टेबल
3.लोणावळा घाटासह विविध दृश्य पाहण्यासाठी रोटेट चेअरही आहे
4.मोबाईल किंवा कॅमेरात विहंगम दृश्य टिपण्याचा आनंद
5.अगदी विमानात प्रवास करावा अशा पद्धतीच्या अद्ययावत सुविधा
6.मुंबईहून सोलापूरला ही ट्रेन केवळ साडेसहा तासात पोहोचते
7.या ट्रेनमध्ये चेअर कार आणि एक्झिक्यूटिव्ह कार अशा दोन प्रकारच्या बोगी
इगतपुरीला थांबा नाही
मुंबईवरुन शिर्डीला जाणारी वंदे भारत ट्रेन ही नाशिक मार्गे जात असतांना इगतपुरीला मात्र थांबणार नाहीयं. थेट नाशिकला येऊनच वंदे भारत ट्रेन येणार असून अवघे दोनचं मिनिटे ही ट्रेन थांबणार आहे.
सीएसएमटी ते शिर्डी हा टप्पा वंदे भारत ट्रेन अवघ्या पाच तास 20 मिनिटांत पार करणार आहे. त्यामध्ये मुंबई ते नाशिक हे अंतर अवघे दोन तास 37 मिनिटांत पूर्ण करणार आहे. त्यामुळे जलद वेगाने धावणारी ही ट्रेन आकर्षणाचा विषय ठरत आहे.
मुंबईते शिर्डी जवळपास 343 किलोमीटरचे अंतर आहे. यामध्ये सकाळी सहा वाजून पंधरा मिनिटांनी वंदे भारत ट्रेन सुटणार आहे. तर शिर्डीत ही ट्रेन दुपारी साडेकरा वाजता दाखल होणार आहे. तर साडेआठ वाजेच्या दरम्यान ही ट्रेन नाशिकरोड रेल्वेस्थानकावर असणार आहे.
धार्मिक स्थळांना जोडणार
नाशिकच्या रामकुंड आणि त्र्यंबकेश्वरला मोठ्या प्रमाणात येणाऱ्या भाविकांच्या दृष्टीने आणि पुढे शिर्डीला जाणाऱ्या भाविकांसाठी ही वंदे भारत एक्सप्रेस महत्वाची ठरणार असून जलद वेगाने प्रवास होणार असल्याने वेळेची बचत होणार आहे.
